Od betonowej pustyni do zielonego osiedla
Projekt powstał w pracowni Kwadratura Sp. z o.o. założonej w 2015 w Warszawie. W naszych projektach szczególny nacisk kładziemy na ekologię. Chcemy, aby nasze projekty miały możliwie najmniej negatywny wpływ na przyrodę. Wspólna troska o środowisko jest elementem, który łączy nasz zespół. Podejmujemy się różnych tematów, których rozwiązania szukamy poprzez analizy i doświadczenie, ale równie ważna jest dla nas intuicja.
Warszawa przyszłości to miasto odporne na zmiany klimatyczne poprzez integrację z naturą. Podjęliśmy temat transformacji Osiedla za Żelazną Bramą, ponieważ charakteryzuje się trwałą konstrukcją, lokalizacją w centrum i związaną z tym zaprojektowaną w latach 60-tych niepowtarzalną otwartą przestrzenią. W perspektywie 30 lat miejsce to może poddać się postępującej degradacji lub rozwinąć swój potencjał. Dlatego zaproponowaliśmy modelową przemianę betonowego blokowiska w zielone i komfortowe miejsce do życia.
ANALIZA POJEDYNCZEGO BLOKU – obecnym problemem w sferze socjalnej są zbyt małe mieszkania i ich niski standard oraz ogromna liczba mieszkańców (ponad 1300) w każdym budynku. Podstawowym działaniem może być zmiana struktury funkcjonalnej budynków. Zmniejszyliśmy liczbę mieszkań o 28% i przeznaczyliśmy 3 kondygnacje na usługi lub co-working. Daje to znaczący spadek zużycia energii i wody, poprawę komfortu życia mieszkańców i pozwala na stworzenie miejsc integracji. Natomiast dodanie przeszklonych balkonów (projektowanych pierwotnie) z funkcją roślinnej enklawy przy każdym mieszkaniu ma na celu poprawę jakości powietrza wewnątrz trudno przewietrzanych pomieszczeń. Może także poprawić warunki akustyczne mieszkań w hałaśliwym centrum miasta.
ANALIZA 19 BLOKÓW – obecnie skala osiedla jest nieprzyjazna człowiekowi za sprawą gigantycznych i monotonnych elewacji oraz licznych betonowych parkingów. W świadomości warszawiaków osiedle jest dziś nacechowane negatywnie. Zmiana wizerunku osiedla może nastąpić m.in. poprzez stworzenie ogrodów na dachach. Będzie to przestrzeń półprywatna, dla sąsiedzkiej integracji i uprawy roślin. Z kolei wykorzystanie ścian szczytowych jako podłoża dla roślin pnących zapewni izolację i absorpcję szkodliwych pyłów. Ogrody na dachach, instalacja wertykalnych ogrodów na elewacjach pozbawionych okien oraz urozmaicenie elewacji loggiami z roślinami pomoże przeciwdziałać efektowi miejskiej wyspy ciepła.
ANALIZA INFRASTRUKTURY – w celu zatrzymania aktualnie marnowanej wody opadowej, proponujemy instalację retencyjnych zbiorników na wodę w terenie i na dachach. Co więcej, proponujemy filtrowanie i oczyszczanie wody szarej oraz zamianę tradycyjnych toalet na próżniowe (oszczędność 33% wody w jednym gospodarstwie domowym), a także instalację liczników zużycia wody w mieszkaniach. Te działania, poza oszczędnością, zwiększą świadomość mieszkańców o ilościach marnowanej wody. Z instalacji wody szarej i zbiorników retencyjnych uzyskamy 64% całkowitego rocznego zapotrzebowania osiedla na wodę. Ponadto zainstalowane na dachach panele fotowoltaiczne i turbiny wiatrowe zaspokoją z naddatkiem roczne zapotrzebowanie na energię. Oznacza to, że osiedle może stać się w dużym stopniu samowystarczalnym energetycznie zespołem.
Projekt został zaproponowany jako praca konkursowa w ramach Building 4Humanity Resilient Design Competition. Anglojęzyczna wersja została zaprezentowana na wystawie konkursowej podczas konferencji w Lizbonie (8th ICBR) 14-16.11.2018. W polskiej wersji językowej projekt został nagrodzony w konkursie PLGBC Green Building Awards 2020 jako najlepszy projekt ekologiczny. Ilustracje projektu znalazły się w magazynie Architektura &Biznes 11/2020 „Architektura kryzysu klimatycznego”.
